راه یکی از سرمایه هاي ملی و بهترین عامل توسعه اجتماعی و اقتصادي یک کشور می باشد، به شکلی که هرچه نسبت به گسترش شبکه راه هاي یک کشور اقدام گردد، در جهت توسعه آن گام برداشته شده است.
بر همین اساس بهبود و توسعه شبکه راه ها در کلیه کشورها به عنوان یکی از مهمترین شاخص ها و زیرساخت هاي توسعه اقتصادي و اجتماعی و حتی فرهنگی محسوب می شود. در همین راستا باید یادآور شد که در کشور ما به علت ظرفیت پذیري فوق العاده شبکه راه هاي زمینی که بیش از 90 درصد از کل حمل ونقل ملی را ساماندهی می کند، نقش و جایگاه راهداري از اهمیت بیشتري برخوردار است .از اینرو سازمان راهداري و حمل ونقل جاده اي به عنوان متولی نگهداري، بهسازي و ایمن سازي راه هاي کشور جایگاه ویژه اي در توسعه ملی و افزایش بهره وري اقتصادي کشور دارد.
جملات فوق عیناٌ متنی است که در ابتدای شرح وظایف سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ای کشور به چشم می خورد. در ابتدا نصورم این بود که شاید منتقدی و از باب مزاح و طعنه چنین عباراتی را در سامانه قرار داده است؛ زیرا اگر سازمانی در شرح وظایف خود چنین مطلبی قرار داده و وضعیت جاده های کشور و شهرضا چنین است که وا حسرتا.
جاده اصفهان- شهرضا و شهرضا – مبارکه نیز یکی از محورهای حادثه خیز استان خصوصا در هنگام شب می باشد. علاوه بر خرابی روکش آسفالت و چاله چوله های متعدد می توان به کمبود تابلوهای ترافیکی ، عدم روشنایی مناسب و خط کشی نامناسب اشاره کرد.
مکرراٌ از طریق این هفته نامه و عنوان در مجامع، ضعف و نقصان جاده های منتهی به شهرضا به گوش مسئولین رسیده ولی تا الان هیچ واکنشی را شاهد نبودیم. شاید اگر متولیان امر به جای مسافرت هوایی و خودروهای آنچنانی بر خودروی ملی سوار می شدند و در این جاده ها تردد می کردند بهتر شاهد چاله ها و دست اندازهایی که در توسعه ملی و افزایش بهره وري اقتصادي کشور باعث شده اند می شدند و یا حداقل این است که همراه با ناله های کمک فنر خودرو، به جهت سالم رسیدن تا مقصد ، ضمن غفران و طلب آمرزش بابت کم کاری خود از درگاه باری تعالی ، ذکر خدا را تا رسیدن به مقصد بر زبان جاری می کردند.
از این مقوله که بگذریم اضافه بر نواقص جاده ای ، رانندگی ضعیف و عدم آشنایی رانندگان به قوانین راهنمایی رانندگی نیز مزید بر علت افزایش حوادث ترافیکی در این محور می باشد. بسیاری از کارشناسان بر این باورند که شرایط اخذ گواهینامه رانندگی و قرار گرفتن در جایگاه راننده ای که نه تنها مسئول جان خود و سرنشینان خودروی خود می باشد بلکه در مقابل همه کسانی که در آن معبر تردد دارند در ایران بسیار آسان و سهل الوصول است. و به همین دلیل افرادی به عنوان راننده وارد معابر درون و برون شهری می گردند که هنوز از آموزش قوانین و مقررات راهنمایی و رانندگی بهره کافی نبرده اند.
بهبود وضعیت آموزش رانندگی ، سخت گیری در بررسی صلاحیت روحی ، روانی رانندگان از جمله راهکارهای پیشنهادی در این زمینه خصوصا در اعطای پروانه پایه یک رانندگی می باشد.
چه بسیار از رانندگان پایه یک که جاده را متعلق به خود دانسته و هر گونه که بخواهند در آن مبادرت به رانندگی می کنند. تردد کامیون و اتوبوس در لاین پرسرعت جاده یکی از مواردی است که جدیدا در جاده های ایران و جاده های منتهی به شهرضا به صورت عادی در آمده و ضمن بر هم زدن نظم تردد، باعث حوادث ناگوار رانندگی می گردد.
بر اساس قوانین مدون راهنمایی و رانندگی ، رانندگان اتوبوس ، تریلر و کامیون و به طور کلی خودروهای سنگین تنها مجاز به حرکت در لاین کندرو و وسط می باشند و در صورت عبور این خودروها مشمول جریمه رانندگی می گردند. البته به نظر می رسد پلیس راه نظارت کمتری بر اینگونه تخلفات دارد زیرا حداکثر نظارت خود را به صورت کمین های جاده ای و عدول از سرعت مجاز خودروهای سواری معطوف نموده که در نتیجه این گونه تخلفات از چشم او دور می ماند؛ البته می توان دوربین های تخلفات جاده ای را به صورتی برنامه ریزی نمایند که به محض ورود کامیون به لاین تندرو، خودرو اعمال قانون گردد که در این صورت با آشنایی رانندگان کامیون به وضعیت دوربین های تخلفات ، تنها در همان مکان مبادرت به رانندگی صحیح می نمایند که ورود و خروج مکرر آنان نیز به لاین سبقت می تواند باعث حوادث مضاعف گردد.
فلسفه ممنوعیت تردد کامیون و اتوبوس از لاین سبقت این است که عبور از باند سوم مستلزم سرعت بیشتر از 100 کیلومتر بر ساعت است که وسایل نقیله سنگین این اجازه را ندارند؛ هنگامی که سنگین سواران در لاین سبقت تردد می کنند ،رانندگان خودروهای سواری در پشت کامیون متخلف متوقف گردیده و با زدن چراغ و یا بوق سعی در باز کردن مسیر خود دارند ولی رانندگان کامیون بدون توجه به پشت سر خود و گاها از سر لجبازی به مسیر خود ادامه داده و بعضی نیز با روشن کردن پروژکتورهایی که در عقب کامیون و اتوبوس به صورت غیر قانونی نصب گردیده باعث کاهش دید راننده پشت سر در شب گردیده و درنتیجه حوادث دلخراشی را رقم می زنند. و اگر راننده سواری بخواهد از لاین سمت راست کامیون سبقت بگیرد با توجه به اینکه نقطه کور کامیون در سمت راست تا سه لاین و به طول خود کامیون گسترش دارد باعث خطرات و حوادثی به مراتب بدتر رقم می خورد.
بررسی تصادفات خون بار وسایل نقلیه عمومی و مسافربری و باربری در آزادراه ها و بزرگراه ها نشان میدهد که سرعت و تردد کامیون و اتوبوس از باند پر سرعت نقش مهمی در تصادفات آنها داشته است.
البته پای سخن رانندگان کامیون که می نشینیم علت تردد خود در لاین پر سرعت را خرابی خط کند رو جاده ها بر می شمارند. خرابی آسفالت ، چاله ها و روکش نامناسب را علت تخریب کامیون خود و افزایش هزینه تعمیر آن عنوان می کنند؛ این در حالی است که زیر و بند خودروهای سبک نیز به همین منوال مستهلک و تخریب می گردد و خودخواهی است که این رانندگان کم کاری مسئولین راهداری و تخلف خود را این گونه توجیه و در نتیجه ضمن سد معبر و ایجاد ترافیک ، باعث حوادث ناگوار برای هموطنان گردند و دراین میان تنها جان هموطنان است که به هیچ وجه قابل جبران نمی باشد.
متاسفانه بسیاری از رانندگان سواری فکر می کنند که رانندگان خودروهای سنگین به علت ارتفاع بالایی که کامیون ها دارند بر جاده مسلط بوده و به خوبی ماشین های اطراف را می بینند و بر این باور ، هنگامی که خودروهای سنگین در لاین سبقت حرکت می کنند بدون ملاحظه از لاین سمت راست و یا شانه سمت چپ کامیون و… سبقت گرفته و این خود باعث تصادفات ناگوار می گردد. و این در حالی است که ماشین های بزرگ دارای چند نقطه کور می باشند که عدم شناخت این نقطه های کور باعث بروز تصادفات جدی گردیده و قربانی این تصادف ها هم ماشین کوچکتر است.
شایسته است تا زمانی که مجریان قانونی اعم از راهداری و پلیس راه نسبت به رفع این معضل اقدام نمایند خود بتوانیم نسبت به حفظ سلامت خویشتن و دیگران اقدامات لازم را لحاظ کنیم.
یکی از این اقدامات شناسایی نقطه های کور کامیون و اتوبوس و اندازه هر کدام از آنهاست. این شناسایی کمک می کند که راننده از آنها دوری کند و بی جهت باعث خسارات مالی و جانی نگردد.
نقطه کور جایی است که راننده دیدش را روی سایر وسیله های نقلیه از دست میدهد. پشت کامیون یکی از این نقاط است همچنین دو طرف کامیون که می تواند تا چند لاین نیز گسترش پیدا کند. جلوی کامیون هم نقطه کوری است که شامل لاینی که کامیون در آن قرار دارد و لاین سمت راست میشود و یک نقطه کور هم کنار در سمت راست کامیون قرار دارد.
وقتی در کنار یک وسیله نقلیه بزرگ رانندگی می کنیم باید نهایت دقت را داشته باشیم. این نکته را هم در نظر گرفت که وسایل نقلیه بزرگ نمی توانند در شرایط اورژانسی خیلی سریع واکنش نشان بدهند. بعد از شناخت نقاط کور، صبور بودن در رانندگی فاکتور دوم است.
اگر بیش از حد به کامیون نزدیک بشوید در نقطه کور پشت کامیون قرار می گیرید. اگر راننده کامیون دقت کافی نداشته باشد و یک ترمز ناگهانی بگیرد ، احتمال برخورد به شدت افزایش پیدا می کند. بهترین فاصله بین کامیون و خودروی سواری به اندازه طول 20 تا 25 خودرو می باشد. این همان قانون فاصله چهار ثانیه است. در شرایط آب و هوایی نامناسب این فاصله باید بیشتر بشود. عبور از منطقه ای که بیش از حد به کامیون نزدیک است هم بسیار خطرناک است چون نمی توانید وضعیت ترافیک روبرویتان را خوب ببینید. رانندگی کامیون با سرعت بالا نیز فشار باد زیادی ایجاد می کند که دلیل دیگر حفظ فاصله مناسب با آن است.
تا وقتی پشت کامیون هستید هر دو آینه سمت راست و چپ کامیون را در میدان دیدتان نگه دارید. وقتی می توانید صورت راننده را در آینه ها ببینید، به احتمال زیاد او هم می تواند شما را ببیند. وقتی هم که شما نتوانستید صورت راننده را ببیند، او هم دیگر شما را نمی بیند.
همانطور که قبلا نیز به آن اشاره شد اگر می خواهید یک کامیون را رد کنید یا از آن سبقت بگیرید، از سمت راست اینکار را نکنید. نقطه کور کامیون در سمت راست تا سه لاین و به طول خود کامیون گسترش دارد.
به هر حال قبل از هرکاری چراغ راهنما را روشن کنید تا راننده کامیون از حرکت بعدی شما آگاه شود. سپس لاینی که می خواهید به آن بروید را چک کنید تا خالی باشد. این نکته را هم در نظر داشته باشید که رد کردن یک کامیون بزرگ 25 ثانیه طول می کشد. ارتفاع صندلی راننده کامیون زیاد است و کاپوت جلوی ماشین قسمتی از جاده را از دید خارج می کند. قبل از اینکه به سمت جلوی کامیون بپیچید باید بتوانید جلوی کامیون (یا هر دو چراغ جلویی) را ببینید. سبقت گرفتن و پیچیدن جلوی کامیون دو برابر سبقت گرفتن از ماشین سواری طول می کشد. بلافاصله بعد از اینکه جلوی کامیون قرار گرفتید، سرعت تان را کم نکنید. ممکن است هنوز در نقطه کور کامیون باشید. حتی اگر راننده هم شما را ببیند، کاهش سرعت کامیون بیشتر طول می کشد و احتمالاً راننده نمی تواند به موقع سرعتش را کم کند. بعد از سبقت گرفتن همچنان سرعت بالای خودرو را حفظ کنید و بعد از اینکه فاصله به اندازه طول 10 ماشین رسید، سرعت تان را کم کنید.
این نکات که برشمردیم باید در هنگام اخذ گواهینامه رانندگی آموزش داده شود که متاسفانه اکثرا به آن توجه نمی شود. امید است با داشتن جاده ای استاندارد و در خور مردم ، با رعایت مقررات و قوانین راهنمایی و رانندگی در کاهش حوادث رانندگی سهیم باشیم.
صدرا رحمتی