شماره 391 هفته نامه راه شهیدان

در دو دهه اخیر تب ساختمان سازی و سود سرشار آن در كشور چنان بالا گرفت كه هر كس با اندك سرمایه ای به امید كسب سودی چشمگیر گام در آن گذاشت و متاسفانه به دلیل نبود حركت آگاهانه و نظارت كافی از سوی دستگاه های مسئول، این تب خسارات بسیاری روی دست بعضی از مردم و بر دامن شهرها گذاشت كه یکی از این خسارت ها ساختمان های نیمه كاره و بلاتكلیف و رها شده است. هر چند بعضی از این ساختمان های زخم خورده که در حاشیه خیابان های اصلی شهر می باشد در مالکیت یکی دو نفر از متمولین شهرضایی می باشد که دست بر قضا خود در مرکز استان زندگی می کنند و کریهی چهره و نا زیبایی رخ شهر برای آنان فاقد ارزش و جایگاه است. با نگاهی اجمالی به خیابان های سطح شهر شهرضا خاصتا در هسته مرکزی و قلب شهر می توان ساختمان های نیمه كاره و سازه های غیرمجاز و بلاتكلیفی كه موجب نازیبایی و بهم ریختگی نما و منظر شهری شده است را نظاره کرد. زمانی كه در محیط شهری ساخت و سازها بر اساس اصول و مطالعه همه جانبه چه از حیث زیبایی شناسی و چه از حیث ایمنی انجام می شود، انضباط و آرامش شهری در آن محیط جاری می گردد و مردم نیز احساس رضایت و نشاط می كنند. اما زمانی كه شهر و مردم آن با معضل ساخت و سازهای غیراصولی و ساختمان هایی كه در میانه راه به حال خود رها شده اند، مواجه می شوند، موجی از آلودگی دیداری در آن محیط جاری می شود كه این آلودگی دیداری و اختلال بصری در طول زمان منجر به آشفتگی ذهنی مردم شهر می گردد. سازه ها و ساختمان های رها شده و نیمه كاره علاوه بر بهم ریختگی نمای شهری، انضباط شهر و احداث اصولی سازه ها را نیز زیر سوال می برد و از سویی دیگر ایمنی شهروندان و عابران را به خطر انداخته و زمینه ساز آسیب های اجتماعی بسیاری برای ساكنان همجوار خود هستند. علاوه بر آن نیمی از پیاده روها توسط مالکانی که ساخت و ساز را رها نموده اند تصرف گردیده و شهروندان ناگزیرند با حجم بالای تردد در این مناطق از خیابان تردد نمایند. وقتی حرف از سد معبر می شود، تنها قشر کم درآمد و دست فروشان کنار خیابان به یاد می آیند که ماموران سدمعبر گاهاً با آنان برخورد می کنند. اما مسئله اینجاست که آیا فقط دست فروشان سد معبر می کنند؟ آیا فقط این سد معبر باعث آسیب به زیبایی شهر و نادیده گرفته شدن حق شهروندان می شود ؟ در پاسخ به این سوالات باید گفت انسداد پیاده رو ،ریختن نخاله های ساختمانی جلوی ساختمان های نیمه کاره در پیاده رو ها و کوچه و خیابان خود عامل اصلی سد معبر و آسیب به چهره شهرمی باشد. منع عبور و مرور ماشین های نقلیه و تردد شهروندان در مسیرهای مسدود شده نیز مصداق سد معبر می باشد. همه این معضلات می تواند باعث ایجاد خطرات جانی برای دیگران ، سالمندان و به خصوص کودکانی که در کوچه بازی می کنند گردد. وجود نخاله های ساختمانی در پیاده رو ها و ریخته شدن آنها در جوی ها نیز باعث جمع شدن زباله ها و ماندن طولانی مدت آنها شده که این اتفاق باعث ایجاد بوی بد زباله ها وآلوده کردن محیط زیست شهری می شود. بر اساس ماده 110 قانون شهرداری و دهیاری‌ها، شهرداری می‌تواند نسبت به زمین یا بنا‌های مخروبه یا نیمه تمام واقع در محدوده شهر که در خیابان یا کوچه و یا میدان قرار گرفته و منافی با پاکیزگی، زیبایی شهر و یا موازین شهرسازی باشد، به مالک اخطار دهد که ظرف دو ماه نسبت به ایجاد نرده، دیوار یا مرمت آن اقدام کند، اما سال‌ها است که بلاتکلیفی چند ساله ساختمان‌های نیمه کاره را در خیابان‌های شهرشاهد هستیم. اگر در خیابان های شهدای منا ، حکیم اسدا... و شهید کشوری بمب هسته ای اصابت کرده بوده به مانندِ تعریض و خیابان کشی که در آن اتفاق افتاد این چنین مناظر زشت و بناهای ویرانی را به جا نمی گذاشت. در کوچه ها که وضعیت بسیار اسفناک تر است. اکثر خانه های مخروبه تبدیل به مکانی امن جهت معتادان و ولگردان شده که تخلفات بسیاری می تواند در آن رخ دهد. زاد و ولد جانوران موزی و سگ های ولگردی که به شهر پناه آورده اند و در این ساختمان های مخروبه ،کثیف و نیمه کاره سکنی گزیده اند ضمن ایجاد مزاحمت و رعب و وحشت باعث بیماری و کاهش سطح بهداشت جامعه می گردند. موضوع بلاتكلیفی ساختمان های نیمه كاره و تبعات سوء ناشی از وجود آنها در فضای شهری، باید از سوی مسوولان مورد توجه ویژه قرار گیرد. زیرا وجود این ساختمان ها حال به هر دلیل اعم از اقتصادی و یا حقوقی و یا هر مساله دیگری، با توجه به مشكلاتی كه برای شهروندان و منظر شهری ایجاد می كند، در حقیقت تضییع كننده حقوق شهروندی است. برخی ها معتقدند كه خلا قانونی و نبود قوانین روشن برای تعیین تكلیف ساختمان های نیمه كاره و رها شده، موجب مسكوت ماندن این موضوع شده است و تا زمانی كه بسیاری از افراد از قوانین سرپیچی و یا به نفع خود از قوانین به شكل دیگری استفاده می‌كنند، این مشكل به قوت خود باقی خواهد ماند اما با توجه به دغدغه مردم نسبت به وجود ساختمان های نیمه كاره و آسیب های اجتماعی ناشی از وجود آنها و ایجاد نازیبایی در منظر شهری، باید به مالكان و سازندگان این ساختمان ها هشدار داده شود كه در صورت وقوع هر جرمی در این اماکن آنها نیز دخیل هستند و باید پاسخگو باشند. از سویی دیگر در صورت تمكین نكردن مالكان و سازندگان نسبت به اتمام پروژه با وجود حمایت دستگاه های مسوول، می توان پروژه های نیمه تمام را برای تكمیل به مدیریت شهری واگذار كرد تا سرانجامی برای این پروژه ها متصور شد و مردم نیز از این معضل اجتماعی رهایی یابند. این در حالی است که اگر شهرداری ضمانت نامه بانکی و یا هرگونه مجوز دیگری از صاحبان ساختمان های نیمه کاره دریافت می کرد ، شاهد انباشت اینگونه ساخت وسازهایی نبودیم.
ساختمان های نیمه کاره و رها شده در تقابل با زیبایی شهر

در دو دهه اخیر تب ساختمان سازی و سود سرشار آن در كشور چنان بالا گرفت كه هر كس با اندك سرمایه ای به امید كسب سودی چشمگیر گام در آن گذاشت و متاسفانه به دلیل نبود حركت آگاهانه و نظارت كافی از سوی دستگاه های مسئول، این تب خسارات بسیاری روی دست بعضی از مردم و بر دامن شهرها گذاشت كه یکی از این خسارت ها ساختمان های نیمه كاره و بلاتكلیف و رها شده است. هر چند بعضی از این ساختمان های زخم خورده که در حاشیه خیابان های اصلی شهر می باشد در مالکیت یکی دو نفر از متمولین شهرضایی می باشد که دست بر قضا خود در مرکز استان زندگی می کنند و کریهی چهره و نا زیبایی رخ شهر برای آنان فاقد ارزش و جایگاه است.

با نگاهی اجمالی به خیابان های سطح شهر شهرضا خاصتا در هسته مرکزی و قلب شهر می توان ساختمان های نیمه كاره و سازه های غیرمجاز و بلاتكلیفی كه موجب نازیبایی و بهم ریختگی نما و منظر شهری شده است را نظاره کرد.

زمانی كه در محیط شهری ساخت و سازها بر اساس اصول و مطالعه همه جانبه چه از حیث زیبایی شناسی و چه از حیث ایمنی انجام می شود، انضباط و آرامش شهری در آن محیط جاری می گردد و مردم نیز احساس رضایت و نشاط می كنند. اما زمانی كه شهر و مردم آن با معضل ساخت و سازهای غیراصولی و ساختمان هایی كه در میانه راه به حال خود رها شده اند، مواجه می شوند، موجی از آلودگی دیداری در آن محیط جاری می شود كه این آلودگی دیداری و اختلال بصری در طول زمان منجر به آشفتگی ذهنی مردم شهر می گردد.

سازه ها و ساختمان های رها شده و نیمه كاره علاوه بر بهم ریختگی نمای شهری، انضباط شهر و احداث اصولی سازه ها را نیز زیر سوال می برد و از سویی دیگر ایمنی شهروندان و عابران را به خطر انداخته و زمینه ساز آسیب های اجتماعی بسیاری برای ساكنان همجوار خود هستند.

علاوه بر آن نیمی از پیاده روها توسط مالکانی که ساخت و ساز را رها نموده اند تصرف گردیده و شهروندان ناگزیرند با حجم بالای تردد در این مناطق از خیابان تردد نمایند. وقتی حرف از سد معبر می شود، تنها قشر کم درآمد و دست فروشان کنار خیابان به یاد می آیند که ماموران سدمعبر گاهاً با آنان برخورد می کنند.

اما مسئله اینجاست که آیا فقط دست فروشان سد معبر می کنند؟ آیا فقط این سد معبر باعث آسیب به زیبایی شهر و نادیده گرفته شدن حق شهروندان می شود ؟ در پاسخ به این سوالات باید گفت انسداد پیاده رو ،ریختن نخاله های ساختمانی جلوی ساختمان های نیمه کاره در پیاده رو ها و کوچه و خیابان خود عامل اصلی سد معبر و آسیب به چهره شهرمی باشد. منع عبور و مرور ماشین های نقلیه و تردد شهروندان در مسیرهای مسدود شده نیز مصداق سد معبر می باشد.

همه این معضلات می تواند باعث ایجاد خطرات جانی برای دیگران ، سالمندان و به خصوص کودکانی که در کوچه بازی می کنند گردد. وجود نخاله های ساختمانی در پیاده رو ها و ریخته شدن آنها در جوی ها نیز باعث جمع شدن زباله ها و ماندن طولانی مدت آنها شده که این اتفاق باعث ایجاد بوی بد زباله ها وآلوده کردن محیط زیست شهری می شود.

بر اساس ماده 110 قانون شهرداری و دهیاری‌ها، شهرداری می‌تواند نسبت به زمین یا بنا‌های مخروبه یا نیمه تمام واقع در محدوده شهر که در خیابان یا کوچه و یا میدان قرار گرفته و منافی با پاکیزگی، زیبایی شهر و یا موازین شهرسازی باشد، به مالک اخطار دهد که ظرف دو ماه نسبت به ایجاد نرده، دیوار یا مرمت آن اقدام کند، اما سال‌ها است که بلاتکلیفی چند ساله ساختمان‌های نیمه کاره را در خیابان‌های شهرشاهد هستیم.

اگر در خیابان های شهدای منا ، حکیم اسدا… و شهید کشوری بمب هسته ای اصابت کرده بوده به مانندِ تعریض و خیابان کشی که در آن اتفاق افتاد این چنین مناظر زشت و بناهای ویرانی را به جا نمی گذاشت. در کوچه ها که وضعیت بسیار اسفناک تر است.

اکثر خانه های مخروبه تبدیل به مکانی امن جهت معتادان و ولگردان شده که تخلفات بسیاری می تواند در آن رخ دهد. زاد و ولد جانوران موزی و سگ های ولگردی که به شهر پناه آورده اند و در این ساختمان های مخروبه ،کثیف و نیمه کاره سکنی گزیده اند ضمن ایجاد مزاحمت و رعب و وحشت باعث بیماری و کاهش سطح بهداشت جامعه می گردند.

موضوع بلاتكلیفی ساختمان های نیمه كاره و تبعات سوء ناشی از وجود آنها در فضای شهری، باید از سوی مسوولان مورد توجه ویژه قرار گیرد. زیرا وجود این ساختمان ها حال به هر دلیل اعم از اقتصادی و یا حقوقی و یا هر مساله دیگری، با توجه به مشكلاتی كه برای شهروندان و منظر شهری ایجاد می كند، در حقیقت تضییع كننده حقوق شهروندی است.

برخی ها معتقدند كه خلا قانونی و نبود قوانین روشن برای تعیین تكلیف ساختمان های نیمه كاره و رها شده، موجب مسكوت ماندن این موضوع شده است و تا زمانی كه بسیاری از افراد از قوانین سرپیچی و یا به نفع خود از قوانین به شكل دیگری استفاده می‌كنند، این مشكل به قوت خود باقی خواهد ماند اما با توجه به دغدغه مردم نسبت به وجود ساختمان های نیمه كاره و آسیب های اجتماعی ناشی از وجود آنها و ایجاد نازیبایی در منظر شهری، باید به مالكان و سازندگان این ساختمان ها هشدار داده شود كه در صورت وقوع هر جرمی در این اماکن آنها نیز دخیل هستند و باید پاسخگو باشند.

از سویی دیگر در صورت تمكین نكردن مالكان و سازندگان نسبت به اتمام پروژه با وجود حمایت دستگاه های مسوول، می توان پروژه های نیمه تمام را برای تكمیل به مدیریت شهری واگذار كرد تا سرانجامی برای این پروژه ها متصور شد و مردم نیز از این معضل اجتماعی رهایی یابند.

این در حالی است که اگر شهرداری ضمانت نامه بانکی و یا هرگونه مجوز دیگری از صاحبان ساختمان های نیمه کاره دریافت می کرد ، شاهد انباشت اینگونه ساخت وسازهایی نبودیم.

صدرا رحمتی