هرسال همزمان با آغاز سال تحصیلی دغدغه تردد ایمن دانشآموزان از جمله مهمترین مسائلی است که مورد توجه والدین و مسئولان است و آموزش و پرورش و شهرداری مکلفند با هماهنگی، همکاری و برقراری سرویسهای مدارس براساس سه محور خودرو ایمن، راننده مطمئن … برای آسانسازی این مهم تلاش کنند.تعطیلی اجباری آموزشها و رفتن دانشآموزان به سمت آموزش مجازی فضای جدیدی ایجاد کرد که تعطیلی طولانی مدت مدارس موجب افت تحصیلی، کم تحرکی، کاهش روابط اجتماعی و فقدان تقویت مهارتهای ارتباطی دانشآموزان، کاهش کیفیت آموزشی شد، همچنین رانندگان سرویس مدارس نیز بهدلیل تعطیلی مدارس مجبور به تغییر شغل شدند و بسیاری از آنها برای تأمین امرار معاش زندگی به تاکسیهای اینترنتی پناه بردند.
در دو سال شیوع کرونا، درصد بسیاری از رانندگان باسابقه سرویس مدارس از این شغل بیرون رفتند و این امر سبب کمبود شدید راننده شد؛ اکنون با فرا رسیدن مهرماه، نبود سرویس به اندازه کافی و بیم از تعطیلی دوباره مدارس، گرانی هزینهها همه دستبهدست هم داده است تا ماجرای سرویس مدارس به کلافی سردرگم و یکی از چالشهای اصلی والدین و مدیران مدارس تبدیل شود.
برای تأمین سرویس مدارس و امنیت دانشآموزان همکاری چند دستگاه لازم بوده و ایمنی خودروها نیز بسیار مهم است، چراکه خانوادهها برای حفظ امنیت روحی و روانی خود و فرزندانشان در مواجهه با مشکلاتی از قبیل ترافیکهای سنگین، ازدحام جمعیت، خطر رانندگان مبتدی و تهدیدهای اجتماعی در مسیر رفت و آمد ترجیح میدهند از سرویس دانشآموزی مناسب استفاده کنند.
سرویس مدرسه با هدف ایجاد امنیت و آرامش برای خانوادهها، آسانسازی تردد دانشآموزان و راهکاری برای کنترل ترافیک در خیابانها انجام میشود اما این هدف هرگز در شهر شهرضا محقق نشده است زیرا بیشتر شرکتهای سرویس مدارس برای کسب درآمد بیشتر تلاش میکنند و سعی دارند سرویسهای متعددی را انجام دهند. در همین ارتباط رانندگان سرویس مدرسه برای اینکه بتوانند سرویسهای خود را انجام دهند باید برخی از دانشآموزان را زودتر و برخیها را دیرتر به مدرسه برسانند طوریکه برخی از دانشآموزان بیشتر اوقات از مراسم صبحگاه محروم و برخی دیگر همواره اضطراب دیر رسیدن و توبیخ شدن را دارند. همچنین بعضاً دیده شده که برخی از رانندگان برای اینکه دانشآموزان را به موقع برسانند و در زمان صرفهجویی کنند سرعت مطمئنه را رعایت نمیکنند و دانشآموزان همچنان با اضطراب احتمال تصادف و دیر رسیدن به مدرسه روبرو میشوند.
البته بماند که در این سال تحصیلی بسیاری از مدارس و خانواده ها از داشتن سرویس مدارس به دلیل عدم تامین خودرو توسط شرکت های پیمانکار و عدم نظارت سازمان مدیریت حمل و نقل و اداره آموزش و پرورش باز مانده اند. البته مدیریت سازمان حمل و نقل شهرداری می توانست از ظرفیت تاکسی های بی سیم و تاکسی های گردشی که همیشه به صورت غیر قانونی در سطح میادین شهر توقف نموده و این توقف را به علت نداشتن مسافر بیان می دارد استفاده نماید. ولی متاسفانه علیرغم درخواست مدیریت سازمان ،رانندگان تاکسی شهری وقعی ننهاده و تاکسی های بی سیم نیز دلیل عدم ارائه خدمات خود را احتمال داشتن مسافر برای شهرهای دیگر عنوان نموده اند. بماند که تاکسی بی سیم با پلاک (ت) حق تردد به سایر شهرها ندارد و منحصرا جهت جابه جایی مسافران شهری پایه ریزی گردیده است. البته بهتر بود حال که ناوگان حمل و نقل شهری اعتنایی به درخواست مدیریت سازمان نداشته اند، شهرداری برای جبران این کمبودها و جابهجایی دانشآموزان از تعدادی اتوبوس های موجود در مسیرهای پرتردد شهر استفاده نماید. تعریف بستههای تشویقی برای جذب رانندگان سرویس مدارس از سوی سازمان تاکسیرانی و شرکتها روش دیگری است که متاسفانه مغفول مانده است.
اما سوال اینجاست که آیا آموزش و پرورش و سازمان مدیریت حمل و نقل بار و مسافر شهرداری تمام توان و سعی خود را در ساماندهی سرویس مدارس به کار گرفته اند؟
بر اساس آیین نامه اجرایی حمل و نقل دانش آموزان مدارس مؤسسات یا شرکتهای پیمانکاری خودروهای حمل و نقل دانشآموزان، اشخاص حقوقی هستند که تأمین خودروها و رانندگان واجد شرایط را جهت حمل و نقل دانشآموزان با
توجه به ضوابط و مقررات مندرج در این آییننامه به عهده میگیرند و سپس از درآمد دریافتی حق کمسیون خود را دریافت می دارند.
وزارت راه و ترابری ـ وزارت آموزش و پرورش ـ وزارت کشور و وزرای عضو کمیسیون امور زیربنایی، صنعت و محیطزیست در جلسه مورخ 1/2/1387 بنا به پیشنهاد شماره 37/3/1/140150 مورخ 26/12/1383 وزارت کشور بهاستناد بند (4) ماده 18 قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت ـ مصوب1380 ـ و با رعایت تصویبنامه شماره 164082/ت373هـ مورخ 10/10/1386، « آییننامه اجرایی حمل و نقل دانشآموزان مدارس» را به تصویب نمودند. کلیه مراحل تاسیس و خدمات باید بر اساس این آیین نامه انجام پذیرد. اما متاسفانه تاسیس شرکت های سرویس دهنده سرویس مدارس به شکل معکوس و خلاف مقررات جاری انجام گرفته و متاسفانه هیچ گونه نظارتی بر تاسیس و فعالیت آن وجود ندارد.
شرکت های سرویس مدارس در بدو تاسیس باید بر اساس توان خود نسبت به معرفی خودروها و رانندگان واجد شرایط به مراجع صدور مجوز تأسیس اقدام نموده و هر ساله بر اساس ظرفیت واقعی آن مبادرت به اخذ دانش آموز نمایند ولی متاسفانه شرکت های کاغذی نیز وجود دارند که بر اساس رابطه و خارج از ضابطه قانونمند تاسیس و بدون نظارت و تنها به دلیل اخذ درآمد پا به عرصه خدمات حمل و نقل دانش آموزی نهاده اند. این شرکت ها در جلسات کارگروه سرویس مدارس ظرفیتی را به آموزش و پرورش ارائه می دهند که هیچگاه قادر به تامین آن نمی باشند. این شرکت ها تازه پس از دریافت مجوز سراسیمه به دنبال راننده و خودروی مورد نیاز خویش می باشند.
چندی پیش انتشار آگهی در سطح شهر توسط شرکت های سرویس مدارس مبنی بر استخدام و به کارگیری راننده با خودرو نظر بنده را جلب کرد. البته نفس این کار به نظر اشتباه نمی آید ولی اگر متن به دقت مورد مطالعه قرار گیرد می توان به عمق فاجعه و بی سر و سامانی نظارت بر سرویس مدارس پی برد. استخدام راننده با گواهینامه پایه سوم جهت ارائه سرویس مدارس ؟؟؟ زیان بار تر آنکه این آگهی در کانال های حمل و نقل شهرداری نیز انتشار یافت.
طبق قانون تنها رانندگان پایه دوم و پایه یکم مجوز ارائه خدمات سروبس مدارس را دارند ولی در سال گذشته آیین نامه ای مبنی بر به کارگیری رانندگان پایه سوم با دو سال سابقه رانندگی نیز مجوز ارائه خدمات را دریافت نمودند هر چند به نظر بنده به کارگیری رانندگان پایه سوم در امر خطیر سرویس مدارس جای تامل دارد ولی آیا با همین بخشنامه نیز نظارتی برای صدور گواهینامه سرویس مدارس صورت گرفته است؟ خدای ناکرده اگر اتفاقی برای یکی از دانش آموزان حادث شود چه کسی پاسخگو می باشد؟
دارا بودن برگ معاینه فنی و بیمه شخص ثالث و سرنشین -دارا بودن علایم ممیزه بر روی بدنه خودرو- مجهزبودن به وسایل ایمنی از جمله کمربند، کمکهای اولیه و کپسول اطفاء حریق و عدم ابتلا به بیماریهای مسری، صرع و عدم اعتیاد به مواد مخدر و یا الکل از دیگر شرایط رانندگان سرویس مدارس می باشد که البته بسیاری از آن ها همانند تعداد مسافران اصلا رعایت نمی گردد و مکرر مشاهده گردیده که سرویس مدارس تعداد ۶-۷ نفر از دانش آموزان را با وضعیت طاقت فرسایی بر روی هم سوار کرده و حمل می نمایند در صورتی که از دیگر شرایط موجود استفاده از ظرفیت مندرج در کارت خودرو جهت حمل و نقل دانش آموزان می باشد. لازم به ذکر است حمل و نقل دانشآموزان در مدارس دخترانه با بانوان و در مقاطع راهنمایی و متوسطه پسرانه بر عهده رانندگان مرد متاهل می باشد.
متاسفانه مسئولان حمل و نقل شهری کمبود مسافر و کاهش درآمد رانندگان حمل و نقل شهری را بهانه عدم برخورد با تخلفات و توقفات نا به جای تاکسی های شهری عنوان نموده و هنگامی که می توان از ظرفیت سرویس های مدارس جهت افزایش درآمد تاکسی ها و ساماندهی دانش آموزان استفاده نمود، عدم تمکین و زیر بار نرفتن تاکسی ها را بهانه خود قرار می دهند. امید است دیگر مدیران شهری و مسئولان بالادستی ضمن بررسی همه جانبه حمل و نقل دانش آموزی سعی و تلاش مضاعفی در جهت ساماندهی آن صرف نموده و از ظرفیت بالای تاکسی های شهری و بی سیم و همچنین تاکسی های خطی و اتوبوس های شهری در ارائه خدمات بهتر به شهروندان استفاده گردد.
صدرا رحمتی