منو
امروزه در جهان، خدمات از تولید پیشی گرفته است. به وضوح شاهدیم که اقتصاد امروز بیشتر به سمت خدماتی شدن پیش می رود. به طوري که کشورهایی که از نظر بافت و زیرساختهاي فرهنگی خود امتیازاتی در این زمینه دارند، از دیگران پیشی گرفته اند. به علاوه، ماهیت خدمات به گونه اي است که به سبب انعطاف پذیري و فضاي خلاقانه خود، هیچگونه محدودیتی را برنمی تابد.خدمات شهري یکی از مهمترین عرصه ها در حیطۀ خدمات رسانی است و سازمانهاي متعددي از قبیل سازمان آب، برق، مخابرات، حمل ونقل و ترافیک موظف به ارائۀ آن هستند. شهرداري نیز از جمله سازمانهایی است که بخش عمدهاي از خدمات شهري را به عهده دارد و بیشتر این خدمات، در حیطۀ وظایف معاونت خدمات شهري است.خدمات شهري با سطح پوشش زیاد، رایج ترین فعالیت شهرداريهاي کشور محسوب می شود. علت این شمول بالا را می توان در چند وجه گوناگون جستجو کرد . نخست به فلسفه و دلیل تشکیل شهرداري مربوط میشود که پرداختن به امور بهداشت و ایمنی شهري اولین وظیفۀ آن است. دلیل دوم به اجتناب ناپذیري این خدمات برمی گردد که ناشی از عواقب وخیم محیطی و اجتماعی عدم ارائۀ آنهاست. دلیل سوم سابقۀ زیاد این خدمات و نهادینه شدن آنها در شهرداريهاي کشور است.سبک زندگی پیش از هر چیز مستلزم امکانات اقتصادي، اجتماعی و فرهنگی حاصل ازمحیط ها و پایگاه هاي اقتصادي اجتماعی است. نابرابري در توزیع فرصتها، امکانات اجتماعی و امکانات زندگی موجب می شود تعداد کمی از اعضاي جامعه قدرت گزینش نوع مصرف را داشته باشند. از این رو، مطالعۀ تأثیر محیط هاي اجتماعی به لحاظ امکانات موجود بر سبک زندگی افراد ضروري به نظر میرسد. لذا شناسایی خدمات شهري ارائه شده در مناطق مسکونی شهر شهرضا (که در حوزة فعالیت شهرداري قرار دارند) و ارائۀ تصویري از سیماي محیط اجتماعی مناطق مسکونی، همچنین شناسایی سبک زندگی اقشار گوناگون ساکن در این مناطق ضروری به نظر می رسد.پرسش اساسی که باید در این باره مورد بررسی قرار گرفت آن است که آیا سبک زندگی شهروندان، تحت تأثیر خدمات و تسهیلاتی که شهرداري در شهر ارائه کرده، همچنان از همان الگوهاي سنتی پیروي می کند یا به سمت شیوه هاي مدرن در حال تغییر است؟ براي مثال آیا ساخت پاركهاي مجهز به وسایل ورزشی، گسترش فضاها و اماکن تفریحی، توسعۀ فروشگاههاي زنجیرهاي و … بر سبک زندگی شهروندان مؤثر بوده است؟ به دنبال این پرسش، سؤالات دیگري نیز مطرح می شود. آیا شهروندان ساکن در کلیه مناطق شهر، یکسان از خدمات شهري شهرداري برخوردارند؟ میزان استفاده و بهره مندي شهروندان از خدمات شهري شهرداري چقدر است؟ ارزیابی شهروندان از نحوة خدمات رسانی شهرداري چگونه است؟ آیا شهروندان از خدمات شهري شهرداري رضایت دارند؟ آیا در این زمینه با شهرداري مشارکت می کنند؟ نگرش کلی شهروندان به عملکرد شهرداري چگونه است؟با توسعۀ زندگی شهري سبک زندگی بیش از گذشته اهمیت یافته است. انسان شهرنشین با به کارگیري سبک زندگی تلاش می کند منزلت اجتماعی خود را به دیگران نشان دهد، کاري که در جوامع کوچک به هیچ وجه لازم نبود. “زیمل ” جامعه را بافت پیچیدهاي از روابط افرادي میداند که با یکدیگر در کنش متقابل هستند. ساختارهاي فرا فردي مانند دولت، خانواده، کلانشهر، و اتحادیۀ کارگري تنها تبلورهایی از این کنش متقابل اند. بدیهی است با افزایش آگاهی شهروندان از خدمات شهري شهرداري، مشارکت آنان با شهرداري در زمینۀ خدمات شهري نیز بیشتر میشود. هرچه میزان رضایت از عملکرد شهرداري بیشتر می شود، میزان استفاده از خدمات شهري این سازمان نیز افزایش می یابد. با افزایش مشارکت شهروندان در امور خدمات شهري شهرداري، سبک زندگی آنان بیشتر به سمت شیوة سنتی تمایل پیدا کرده است. به عبارت دیگر، شهروندانی که سبک زندگی سنتی تری دارند، با سازمان شهرداری مشارکت و همکاري بیشتري می کنند. هرچه میزان برخورداري از خدمات شهري شهرداري بیشتر می شود، استفاده و بهره مندي شهروندان از این نوع خدمات نیز افزایش می یابد. با افزایش سن، تحصیلات و درآمد خانوار میزان استفاده از خدمات شهري نیز افزایش می یابد. به عبارت دیگر، بزرگسالان بیشتر از جوانان، تحصیل کرده ها بیشتر از کم سوادها و پر درآمد ها بیشتر از کم درآمدها از خدمات و تسهیلات شهري استفاده می کنند.دکتر افسانه ادریسی معتقد است: برخورداري از خدمات شهري بعدي ساختاري و بعدي انسانی دارد. زمانی شهروندان از این امکانات برخوردارند که خود فعالانه از آنها استفاده و احساس بهره مندي کنند. به عبارت دیگر، رسالت خدمات رسانی به شهروندان فقط با ارائۀ امکانات به پایان نمی رسد، بلکه استفاده آگاهانه و هدفمند از آنهاست که نتیجۀ مطلوب را به دست می دهد. برخورداري از خدمات شهري صرفا موجب تبدیل سبک زندگی سنتی به مدرن نخواهد شد، بلکه استفاده از این خدمات موجب اصلاح و بهبود شیوة زندگی شهروندان می شود.نتیجه آنکه اگر امکانات و تسهیلات شهري افزایش یابد ولی میزان استفاده از این خدمات رایج نشود، تغییري در شیوة زندگی شهروندان حاصل نمیشود. مثلا سبک زندگی شهروندان در خصوص رفتارهاي فراغتی و مدیریت بدن صرفا با ساخت و گسترش پارك و اماکن تفریحی، زمین ورزشی رایگان، فرهنگ سرا و کتابخانه عمومی، نصب دستگاههاي ورزشی در پاركها و … تغییر نخواهد کرد، بلکه استفاده از این امکانات است که موجب تغییر نحوه گذران اوقات فراغت و مدیریت بدن، از شیوة سنتی به شیوة مدرن می شود.بنابراین، به شهرداري پیشنهاد می شود علاوه بر افزایش خدمات شهري و توزیع گسترده آن، جهت فعال کردن کنشگران و برقراري تعامل بیشتر، با جلب مشارکت و همکاري نهادها و رسانه هایی که نقش اطلاع رسانی، تبلیغاتی و آگاهی بخشی دارند، فرهنگ استفاده از این خدمات را نیز ترویج کند، چرا که با تغییر شیوه مصرف سبک زندگی شهروندان نیز تغییرمی یابد و اصلاح می شود. صدرا رحمتیصدرا رحمتی